‘Op het eiland staat begeleiding voorop’

Interview met Soraida Martines, directeur Reclassering Curaçao

Als het gaat om aantallen worden er meer zaken vanuit Nederland overgedragen aan Curaçao dan andersom: jaarlijks tien tot vijftien tegenover vijf. Soraida Martines: “Dat er meer zaken naar ons komen, heeft deels te maken met de sterke familiebanden op het eiland. Iemand wordt dan bijvoorbeeld in Nederland met drugs aangehouden en wil na de berechting de straf op Curaçao uitvoeren, of iemand heeft toch niet echt kunnen aarden in Nederland en wil uiteindelijk terug. De meesten worden bij terugkeer door de familie met open armen ontvangen.”

Op weg helpen

Om wat voor delicten gaat het vooral bij overdrachten? “Dat is heel uiteenlopend. Er zijn opiumzaken bij, maar ook andere dingen. Daar kijken we niet zo naar, het gaat ons er vooral om dat iemand wil terugkeren in de samenleving en dat we die persoon op het eiland daarbij zo goed mogelijk faciliteren. We nemen dan het toezicht over van Nederland om die persoon weer op weg te helpen in het leven.” Ook werkstraffen worden overgedragen naar Curaçao. “Tijdens het uitvoeren van de werkstraf zijn er vaak allerlei problemen die we willen helpen oplossen. Waar mogelijk kijken we ook naar factoren die mogelijk hebben geleid tot het plegen van het delict. Daarmee kunnen we recidive minimaliseren. We werken iets minder zakelijk dan in Nederland. We doen er alles aan om deze mensen zover te krijgen dat ze hun uren voltooien en geven ze vaak nog een kans als ze hun afspraak niet nagekomen zijn.” De hulp heeft impact, weet Soraida: “Alleen al het feit dat de persoon weet dat de reclassering er is, dat we altijd bereikbaar zijn, kan het verschil maken.”

“Wat heel leuk is, is dat we in december 2021 persoonlijk kennis hebben gemaakt met het team van de Buitenlandbalie toen ze hier op werkbezoek waren.”

Gezichten zien

Het contact met de Buitenlandbalie verloopt vooral via e-mail. Dat is vrij onpersoonlijk. Maar, zegt Soraida: “Wat heel leuk is, is dat we in december 2021 persoonlijk kennis hebben gemaakt met het team van de Buitenlandbalie toen ze hier op werkbezoek waren. Het was fijn om de gezichten te zien van de mensen met wie we al jaren van alles uitwisselen.” Het werkbezoek aan Curaçao was in 2016 voorafgegaan door een bezoek van Soraida en haar teamchef aan Nederland.

Vergeten groep

Soraida kent de Nederlandse situatie goed, want ze studeerde in Nederland en werkte 28 jaar geleden bij de reclassering in Tilburg. “Er zijn verschillen met Curaçao, maar dat wil niet zeggen dat we hier ‘ouderwets’ werken. We hebben dezelfde taken als de reclassering in Nederland, maar bij ons ligt de nadruk op de begeleiding. Daar steken we meer tijd in, omdat veel dingen hier niet vanzelfsprekend zijn. Zo hebben mensen in Nederland recht op inkomen en een dak boven hun hoofd, terwijl ze hier vaak helemaal opnieuw moeten beginnen. En werk vinden op het eiland is voor iederéén al moeilijk, maar voor deze groep nog veel moeilijker. Onze doelgroep is ook bij instanties een vergeten groep. Deze mensen hebben extra ondersteuning nodig bij dingen die voor anderen heel normaal zijn. Daarom helpen we bij het zoeken van een baan en bij doorverwijzing naar specialistische hulp zoals een psycholoog. We doen alles dus een beetje volgens ons ‘Curaçaos model’.”

Brief zelf bezorgen

Een ander verschil is dat de reclassering op Curaçao veelvuldig op huisbezoek gaat. “We horen vaak dat cliënten geen geld hebben voor de bus om naar kantoor te komen. En we willen outreachend zijn naar cliënten. Als we iemand uitnodigen en die komt niet opdagen, gaan we voordat we de zaak afsluiten en terugsturen naar het OM, op huisbezoek om te zien of die persoon daar wel woont. Vaak staan mensen op een adres ingeschreven, maar wonenze er niet meer, of ze zijn naar Nederland vertrokken. Dat hoor je dan van de buren. We zijn ons bewust van de sociaaleconomische situatie en moeten dit doen om de persoon niet te benadelen. Het zou makkelijk zijn om na een

paar onbeantwoorde uitnodigingen de zaak terug te sturen, maar met onze werkwijze bereiken we echt resultaat.” En ook al is Curaçao klein, een brief doet er soms twee weken over. “Bij spoedgevallen bezorgen we uitnodigingen daarom zelf. Dat hoort bij onze begeleiding.”

Even adempauze

De druk op het team is groot, want er is een flink personeelstekort. “Er is verloop, maar een kleine kern blijft, omdat het werk erg interessant en afwisselend is. Je gaat naar wijken waar je doorgaans niet komt en maakt mensen mee die je binnen je eigen sociale netwerk niet tegenkomt. We hebben voor dit werk gekozen en roeien met de riemen die we hebben.”

En al is de caseload van de overdrachten met Nederland niet het grootst, soms kunnen ze het niet aan. “Elke zaak heeft zijn eigen complexiteit en intensiteit. Daarom hebben we af en toe adempauze nodig Dan geven we een seintje. Dankzij de goede samenwerking met de Buitenlandbalie gaat dat goed, ze hebben er alle begrip voor. Wij waarderen de samenwerking enorm. Het is leuk en leerzaam en we zijn gelijkwaardige partners. Zeker nu ze hier zijn geweest, begrijpen ze meer van onze aanpak en werkwijze.”